بواسیر یا هموروئید چیست؟ از علائم تا بهترین روش درمان

بواسیر یا هموروئید یکی از بیماری های شایع مقعدی است که رگ‌های وریدی ناحیه مقعد و راست روده گشاد می شوند. رگ هایی که در این ناحیه قرار دارند در حالت طبیعی به کنترل یا دفع مدفوع کمک می‌کنند، اما هنگامی که تحت فشار قرار بگیرند متورم و ملتهب می‌شوند و منجر به ایجاد بیماری بواسیر می‌شوند.

اگر شما هم بیماری بواسیر مبتلا شده اید ممکن است سوالاتی نظیر علائم بواسیر چیست؟ بهترین روش درمان بواسیر چیست؟ آیا در خانه می توان بواسیر را درمان کرد؟ اگر بواسیر درمان نشود چه می شود؟ ذهنتان را به خود مشغول و شما را نگران کرده باشد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا پاسخ تمامی سوالاتتان را بگیرید.

بواسیر چیست؟

بواسیر یا هموروئید باعث ایجاد زائده‌ای در قسمت خروجی مقعد می‌شود. این زائده‌ها در اثر تورم و بزرگ شدن رگ‌های ناحیه تحتانی راست‌روده و مقعد ایجاد می‌شوند.

بواسیر می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اما در زنان باردار و افراد بالای 50 سال شایع‌تر است. عواملی مانند یبوست، اسهال مزمن، بارداری، چاقی، زایمان طبیعی، نشستن طولانی‌مدت و بلند کردن اجسام سنگین می‌توانند خطر ابتلا به بواسیر را افزایش دهند.

علائم بواسیر شامل درد، خارش، سوزش، خونریزی و احساس خروج جسم خارجی از مقعد است. در موارد شدید، بواسیر ممکن است بیرون بزند و گیر کند.

علت بواسیر چیست؟

وقتی فشار ناشی از خروج مدفوع یا اسهال شدید بر رگ‌های اطراف مقعد شما افزایش یابد، احتمالاً آن رگ‌ها برجسته یا متورم شوند. به طور کلی، بواسیر ممکن است به دلیل افزایش فشار در راست روده تحتانی ناشی از عوامل زیر ایجاد شود:

• سن: بواسیر در افراد بالای ۴۵ سال شایع‌تر است.
• چاقی: چاقی می‌تواند باعث افزایش فشار بر رگ‌های مقعد شود.
• بارداری: در دوران بارداری، رحم بزرگ شده باعث فشار بر رگ‌های مقعد می‌شود.
• عوامل ژنتیکی: برخی از افراد به دلیل عوامل ژنتیکی بیشتر در معرض ابتلا به بواسیر هستند.
• نقص در سیستم وریدی: ضعف و یا نقص در ساختار وریدهای مقعدی نیز می‌تواند باعث ایجاد بواسیر شود.
• بلند کردن اجسام سنگین: بلند کردن اجسام سنگین به طور مکرر می‌تواند باعث افزایش فشار بر رگ‌های مقعد شود.
• نشستن طولانی مدت: نشستن طولانی مدت، به ویژه در توالت، می‌تواند باعث افزایش فشار بر رگ‌های مقعد شود.
• تغییرات هورمونی: تغییرات در سطح هورمون‌ها مانند بارداری و تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی ممکن است تأثیرگذار باشند.
• مصرف برخی داروها: برخی داروها، مانند داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، می‌توانند باعث تحریک و التهاب رگ‌های مقعد شوند.
• یبوست یا اسهال مزمن: یبوست باعث می‌شود که فرد برای دفع مدفوع فشار بیشتری وارد کند و این امر می‌تواند باعث تورم رگ‌های مقعد شود. اسهال نیز می‌تواند باعث تحریک و التهاب رگ‌های مقعد شود.

انواع بواسیر

بواسیر یا هموروئید مشکلاتی در منطقه مقعدی هستند که ممکن است زندگی روزمره را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. آگاهی از انواع مختلف بواسیر می‌تواند به افراد کمک کند تا درمان مناسب و موثرتری را برای حالت خود انتخاب کنند. در زیر، به برخی از انواع بواسیر و ویژگی‌های آنها اشاره می‌شود:

بواسیر داخلی

هموروئید داخلی یا بواسیر داخلی در قسمت انتهایی راست روده (رکتوم) و درون مقعد قرار دارد، بطوری که به دلیل واقع شدن در عمق مقعد، قابل مشاهده نیست. بواسیر داخلی زمانی به وجود می آید که مویرگ‌ها و رگ‌های داخلی مقعد کشیده شده و این کشیدگی باعث پارگی آنها می‌شود که منجر به شروع خونریزی می‌گردد.

در زمان بروز بواسیر داخلی، به دلیل کمبود تعداد گیرنده‌های موجود در قسمت داخلی مقعد، فرد مبتلا با درد شدید و زیادی مواجه نمی‌شود. اما ممکن است در هنگام دفع مدفوع، خونریزی را تجربه کند. در این نوع بواسیر، خون همراه با دفع مدفوع به وضوح قابل تشخیص است. گاهی در بواسیر داخلی، التهاب و پارگی مویرگ‌ها و رگ‌ها به حدی گسترده است که بیمار احساس آن را در دهانه مقعد خود می‌کند.

بواسیر داخلی همچنین بر اساس شدت به چهار درجه تقسیم می‌شود:

درجه ۱: بواسیر داخلی فقط در داخل راست روده دیده می‌شود و در هنگام اجابت مزاج بیرون نمی‌زند.

درجه ۲: بواسیر داخلی در هنگام اجابت مزاج بیرون می‌زند، اما به خودی خود به داخل برمی‌گردد.

درجه ۳: بواسیر داخلی در هنگام اجابت مزاج بیرون می‌زند و باید با دست به داخل برگردانده شود.

درجه ۴: بواسیر داخلی در بیرون از مقعد گیر کرده و نمی‌تواند به داخل برگردد.

بواسیر خارجی

بواسیر خارجی در زیر پوست اطراف مقعد ایجاد می‌شود، بنابراین به راحتی قابل مشاهده است. این نوع بواسیر به دلیل پیدایش بیرون‌زدگی‌ها زیر پوست اطراف مقعد، از طریق تخریب بافت‌ها و رگ‌های خارجی به وجود می‌آید. از آنجا که عصب‌های حساس‌تری در این منطقه وجود دارد، حتی در شرایط عادی نیز باعث دردناکی می‌شود. وارد شدن فشار هنگام دفع مدفوع ممکن است منجر به خونریزی شود.

در بواسیر خارجی، بروز بیرون‌زدگی‌های زیر پوستی نه تنها باعث احساس درد شدید می‌شود، بلکه در هنگام دفع مدفوع نیز ممکن است با خونریزی همراه باشد. این وضعیت ممکن است برای فرد تحمیل درد و ناراحتی بیشتری بیاورد، به ویژه هنگام انجام فعالیت‌های روزانه مانند نشستن، راه رفتن.

بواسیر ترومبوز

بواسیر ترومبوز یا بواسیر خونی، نوعی بواسیر خارجی است که در آن خون در رگ‌های بواسیر لخته می‌شود. این امر باعث ایجاد یک توده دردناک، سفت و آبی رنگ در اطراف مقعد می‌شود. در هموروئید ترومبوزه، عروق خونی که از مقعد بروز می‌کنند، تحت فشار قرار می‌گیرند و باعث تجمع خون درون آن‌ها می‌شود. بواسیر ترومبوز معمولاً در عرض چند روز خود به خود بهبود می‌یابد، اما ممکن است درد و ناراحتی زیادی ایجاد کند.

علائم بواسیر

علائم بواسیر به نوع بواسیر بستگی دارد. علائم انواع بواسیر عبارتند از:

علائم بواسیر داخلی

• خارش یا سوزش در ناحیه مقعد
• احساس ناراحتی یا درد در ناحیه مقعد، به خصوص هنگام دفع مدفوع
• خونریزی از مقعد، معمولاً به صورت قطرات کوچک خون قرمز روشن در مدفوع یا روی دستمال توالت

علائم بواسیر خارجی

• درد یا خارش در ناحیه مقعد
• تورم یا برآمدگی در ناحیه مقعد
• احساس ناراحتی هنگام نشستن یا ایستادن

در برخی موارد، بواسیر ممکن است دچار ترومبوز شود. ترومبوز زمانی رخ می دهد که خون در بواسیر لخته شود. بواسیر ترومبوزه شده معمولاً بسیار دردناک است و ممکن است به صورت یک توده سفت و دردناک در ناحیه مقعد دیده شود.

هموروئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص هموروئید معمولاً با معاینه فیزیکی مقعد و رکتوم توسط پزشک انجام می‌شود. در این معاینه، پزشک به دنبال علائمی مانند تورم، قرمزی یا خونریزی از مقعد می‌گردد.

اگر معاینه فیزیکی کافی نباشد، پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را برای تأیید تشخیص هموروئید تجویز کند. این آزمایشات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• آنوسکوپی: در این آزمایش، پزشک از یک آنوسکوپ، که یک لوله بلند و نازک با نور است، برای بررسی داخل مقعد استفاده می‌کند.
• کولونوسکوپی: در این آزمایش، پزشک از یک کولونوسکوپ، که یک لوله بلند و نازک با نور و دوربین است، برای بررسی تمام طول روده بزرگ استفاده می‌کند.
• سیگموئیدوسکوپی: در این آزمایش، پزشک از یک سیگموئیدوسکوپ، که یک لوله بلند و نازک با نور و دوربین است، برای بررسی داخل مقعد و بخش اول روده بزرگ استفاده می‌کند.

با توجه به اینکه تشخیص بواسیر ممکن است نیاز به انجام آزمایشات دیگری داشته باشد، پیشنهاد می‌کنیم جهت کسب اطمینان بیشتر و جلوگیری از پیشرفت بیماری بواسیر (با تشخیص اشتباه)، در صورت احساس درد، سریعاً به کلینیک لیزر شفا مراجعه و بیماری خود را با پزشکان متخصص مطرح کنید.

درمان بواسیر

درمان بواسیر نیازمند راهکارهای مؤثر و تخصصی است که بهتر است توسط پزشکان متخصص بیماری‌های مقعدی تشخیص داده می شود. از جمله روش‌های درمانی که ممکن است پیشنهاد شود، تغییرات در سبک زندگی از جمله تغییرات در رژیم غذایی با افزایش مصرف فیبرهای غذایی، شرکت در فعالیت‌های ورزشی مناسب، و حفظ وزن سالم می‌باشد.

ضمناً برخی از داروها و کرم‌های موضعی نیز ممکن است به عنوان بخشی از درمان مورد استفاده قرار گیرند. در موارد شدیدتر، روش‌های جراحی مثل لیزر یا عمل جراحی سنتی ممکن است مورد نظر باشد.

پیشنهاد می‌شود که هرگونه علائم ناشی از بواسیر را جدی گرفته و در صورت عدم بهبود با تغییرات در سبک زندگی و درمان‌های خودکار، فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا برنامه درمانی متناسب با وضعیت شما ارائه شود. عدم درمان و تأخیر در مشاوره با پزشک ممکن است به تشدید علائم و پیشرفت بیشتر بواسیر منجر گردد. برخی از انواع روش های درمان بواسیر عبارتند از:

درمان خانگی بواسیر

درمان خانگی بواسیر زمانی موثر است که علائم بیماری خفیف باشد و هنوز پیشرفت نکرده باشد. در این صورت، می‌توان با انجام اقدامات خانگی، درد، ورم، سوزش و التهاب را تسکین داد.

برخی از روش‌های خانگی ممکن است به کنترل بواسیر کمک کنند. لطفاً توجه داشته باشید که قبل از شروع هر درمان جدید، با پزشک خود مشورت کنید. این روش‌ها ممکن است برای برخی افراد مفید باشند:

• اجتناب از تنش در حین دفع مدفوع
• جلوگیری از زمان طولانی نشستن در توالت
• نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از خشکی مدفوع
• انجام ورزش‌های سبک و منظم مانند پیاده‌روی یا شنا
• استفاده از حمام گرم برای تسکین درد ناشی از علائم بواسیر
• استفاده از برخی کرم ها و ژل های تسکین دهنده التهاب ناشی از بواسیر
• افزایش مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات

درمان بواسیر با لیزر

درمان بواسیر با لیزر یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین روش‌های درمان بواسیر محسوب می‌شود. این روش از لیزرهای پرتوان، به خصوص لیزر co2، برای درمان زوائد گوشتی ناحیه مقعد استفاده می‌کند. یکی از مزایای اصلی این روش، سرعت و کوتاه مدت بودن درمان است. درمان بواسیر با لیزر نه تنها بهبود علائم بواسیر را ایجاد می‌کند بلکه به صورت قطعی و بدون درد و خونریزی انجام می‌شود. لیزرهای پرتوان با دقت بالا به زوائد گوشتی ناحیه مقعد اثر می‌کنند و باعث تخریب بافت‌های غیرضروری و نرم می‌شوند.

برای انجام این روش، نیاز به تجربه و مهارت زیادی در زمینه جراحی با لیزر است. بهترین راه برای درمان با لیزر، مراجعه به پزشک و کلینیکی با تجربه و سابقه موفق در این زمینه می‌باشد. پزشک با بررسی وضعیت شما می‌تواند به شما راهنمایی کند و درمانی مناسب با لیزر را تعیین کند.

 درمان بواسیر به کمک دارو و جراحی

درمان بواسیر به شدت بیماری بستگی دارد. در مراحل ابتدایی و خفیف، درمان دارویی معمولاً موثر است. این درمان‌ها شامل استفاده از پمادها، کرم‌ها و شیاف‌های ضد هموروئید است که به کاهش درد، تورم و التهاب کمک می‌کنند.

اگر درمان دارویی موثر نباشد، یا اگر بیماری در مراحل پیشرفته باشد، جراحی ممکن است لازم باشد. جراحی بواسیر می‌تواند به دو صورت انجام شود:

جراحی کم تهاجمی

این روش‌ها معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شوند و نیازی به بیهوشی ندارند. از جمله روش‌های جراحی کم تهاجمی بواسیر می‌توان به لیزر درمانی، کرایوتراپی (انجماد) و اسکلروتراپی (تزریق مواد شیمیایی) اشاره کرد.

جراحی باز

این روش معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود و نیاز به بیهوشی عمومی دارد. از جمله روش‌های جراحی باز بواسیر می‌توان به بستن رگ‌های هموروئید (هامورکتومی) و برداشتن بواسیر (هموروئیدکتومی) اشاره کرد.

پیشگیری از ابتلا به بواسیر

بواسیر یا هموروئید، تورم رگ‌های خونی در ناحیه مقعد و راست روده است. این بیماری می‌تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. خوشبختانه، با رعایت برخی نکات ساده می‌توان از ابتلا به بواسیر پیشگیری کرد.

• از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.
• سعی کنید روزانه 30 دقیقه ورزش کنید.
• از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید.
• از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
• از زور زدن هنگام دفع مدفوع خودداری کنید.
• از مصرف غذاهای تند و پرادویه خودداری کنید.
• در صورت ابتلا به یبوست، از داروهای ملین استفاده کنید.
• اگر اضافه وزن دارید، با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم وزن خود را کم کنید.
• از حمام سیتز استفاده کنید و به مدت ۱۵ تا ۲۰ در یک وان آب گرم بنشینید.
• سعی کنید روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشید تا هضم و دفع غذا آسان تر شود.
• از نشستن طولانی مدت خودداری کنید و هر 30 دقیقه یکبار از جای خود بلند شده و کمی قدم بزنید.
• اگر دچار یبوست هستید، برای رفع آن از ملین‌های طبیعی مانند خاکشیر، روغن زیتون و انجیر استفاده کنید.
• رژیم غذایی پر فیبر داشته باشید و سعی کنید روزانه 25 تا 30 گرم فیبر از طریق مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات دریافت کنید.
• از دستمال مرطوب به جای دستمال توالت استفاده کنید. دستمال توالت می‌تواند به پوست ناحیه مقعد آسیب برساند و احتمال ابتلا به بواسیر را افزایش دهد.

عوارض بواسیر چیست؟

هموروئید، اگرچه بیماری شایعی است، اما در صورت عدم درمان، می‌تواند عوارض ناخوشایندی به همراه داشته باشد. درد و ناراحتی هنگام نشستن، یکی از علائم رایج این بیماری است که می‌تواند فعالیت‌های روزمره شما را مختل کند.

علاوه بر این، عوارض نادرتر هموروئید نیز وجود دارد که هرچند احتمال بروزشان کم است، اما می‌توانند خطرساز باشند. به همین دلیل، پیشگیری و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. درمان هموروئید، غالباً موفقیت‌آمیز و بدون عارضه است، به خصوص اگر در مراحل اولیه بیماری انجام شود. با این حال، در صورت عدم درمان یا درمان دیرهنگام، ممکن است عوارض زیر بروز پیدا کنند:

• پرولاپس: در این عارضه، هموروئید داخلی از مقعد بیرون می‌زند که علائم آن شامل درد، ناراحتی، خارش و خونریزی است.
• خونریزی: خونریزی مداوم از هموروئید، می‌تواند منجر به کم‌خونی فقر آهن شود. علائم کم‌خونی فقر آهن شامل خستگی، ضعف، سرگیجه، تنگی نفس و رنگ پریدگی است.
• انسداد روده: در موارد بسیار نادر، هموروئید بزرگ شده می‌تواند روده را مسدود کند. علائم انسداد روده شامل درد شدید شکم، نفخ، تهوع، استفراغ و عدم دفع مدفوع و گاز است.
• عفونت: در موارد نادر، هموروئید می‌تواند عفونت کند. علائم عفونت شامل درد، چرک، تب، تورم و قرمزی در ناحیه مقعد است. برای درمان عفونت، نیاز به آنتی‌بیوتیک تجویز شده توسط پزشک است.
• هموروئید ترومبوزه: لخته شدن خون در داخل هموروئید، منجر به این عارضه می‌شود.علائم آن شامل درد شدید، تورم، التهاب و کبودی در ناحیه مقعد است و در برخی موارد، ممکن است لخته به خودی خود حل شود، اما در موارد دیگر، نیاز به جراحی برای تخلیه لخته وجود دارد.

رابطه مقعدی باعث بواسیر می شود؟

رابطه مقعدی می‌تواند باعث ایجاد بواسیر شود. این نوع رابطه می‌تواند باعث تحریک ناحیه مقعد شود و از طریق فشار زیادی که بر رگ‌های اطراف مقعد وارد می‌شود، باعث تشکیل هموروئید شود. افرادی که به طور مداوم از این نوع رابطه استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر بواسیر قرار می‌گیرند.

آیا اضافه وزن خطر ابتلا به هموروئید را افزایش می‌دهد؟

بله، چاقی و اضافه وزن می‌توانند احتمال ابتلا به هموروئید را بالا ببرند. دلیل این امر به افزایش فشار در قسمت تحتانی رکتوم و سیاهرگ‌های اطراف مقعد برمی‌گردد.

نتیجه گیری

در این مطلب، به بررسی بیماری بواسیر پرداختیم و علل، علائم و نشانه ها، روش‌های تشخیصی و درمانی آن را مورد بررسی قرار دادیم. در ادامه، به جمع‌بندی کوتاهی از مطالبی که تاکنون بیان شده است، می‌پردازیم:

• بواسیر، بیماری شایعی است که 20 تا 50 درصد افراد را درگیر می‌کند. این بیماری در اثر کشیدگی سیاهرگ‌های مقعد و رکتوم ایجاد می‌شود و با علائمی مانند خونریزی، زوائد گوشتی، درد، سوزش و خارش همراه است.
• عوامل مختلفی مانند بارداری، بلند کردن اجسام سنگین، ایستادن یا نشستن طولانی مدت و یبوست می‌توانند باعث بروز بواسیر شوند.
• درمان بواسیر به نوع و شدت آن بستگی دارد و شامل روش‌های خانگی، دارویی و جراحی (تیغ و لیزر) می‌شود.
• پیشگیری از بواسیر با نوشیدن مایعات، مصرف غذاهای فیبردار، فعالیت روزانه و ورزش امکان‌پذیر است.
• تشخیص بواسیر با معاینه فیزیکی، آنوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی انجام می‌شود.
• تغییر عادات غذایی و سبک زندگی در درمان و پیشگیری از بواسیر بسیار موثر است.
• در صورت مشاهده علائم بواسیر، به پزشک مراجعه کنید.
• سه نوع بواسیر وجود دارد: داخلی، خارجی و ترومبوزه.
• بواسیر خطرناک نیست و قابل درمان است.