شقاق
شقاق یک بیماری شایع است که در آن لبه داخلی مقعد دچار ترک خوردگی یا چاک خوردگی کوچکی می شود و اکثر اوقات با بواسیر اشتباه گرفته می شود. این بیماری در همه سنین ممکن است رخ دهد. میزان شیوع این بیماری در زنان و مردان تقریباً به یک اندازه است اما احتمال بروز شقاق در زنان بعد از زایمان بیشتر است.
عوامل بروز شقاق
- اسهال
- کم تحرکی
- رابطه مقعدی
- خاراندن مداوم
- بارداری و زایمان
- تنگی دریچه مقعد
- کرون یا سرطان روده
- بیماری های مقاربتی
- بیش از حد تمیز کردن مقعد با دستمال زبر
- زخم مجرای داخلی مقعد بدلیل خشکی مدفوع و یبوست
علائم شقاق
- خونریزی در ناحیه مقعد: اگر عمق ترک های ایجاد شده روی دیواره مقعد زیاد باشد، منجر به خونریزی در این ناحیه می شود. این خونریزی در انتهای راست روده اتفاق می افتد و برای بیمار قابل مشاهده است.
- خارش و سوزش در ناحیه مقعد: فرد مبتلا به شقاق در اکثر مواقع درون مقعد احساس خارش و سوزش دارد که دلیل آن برخورد مدفوع و ترشحات آن با ترک های موجود در دیواره مقعد است. البته خارش و سوزش مقعد در همه موارد نشانه ابتلا به شقاق نیست.
- برآمدگی در ناحیه مقعد: اگر بیماری شقاق در طولانی مدت درمان نشود و یا تکرار شود، ممکن است منجر به بروز ضایعه ای در بیرون مقعد شود اما برای تشخیص آن باید به پزشک مراجعه شود.
- ترک اطراف مقعد: اگر بیماری شقاق مزمن شود احتمال مشاهده شکاف ها در پوست بیرون مقعد هم وجود دارد.
انواع شقاق
شقاق مقعد هم می تواند از نوع حاد (تازه ایجاد شده) باشد و هم مزمن (معمولاً بیش از ۸ الی ۱۲ هفته). ظاهر شقاق حاد مثل یک زخم ساده روی مقعد است در حالیکه نوع مزمن دارای ورم و زخم عمیق تر بوده و متعاقباً درمان آن مشکل تر و در بعضی اوقات همراه با غده و بافت های اضافه درون مجرا (پاپیلای هیپرتروفی) است. درمان نوع مزمن سخت تر است. همچنین اگر این بیماری با بواسیر اشتباه گرفته شود یا تشخیص اشتباه داده شود می تواند منجر به بیماری های کشف نشده ای مثل عفونت های جدی یا حتی سرطان شود.
شقاق از نوع ملتهب و برخی عفونت های مقعدی یا غده ای مانند بیماری کرون، کولین روده بزرگ، سفلیس، سل، سرطان خون، ایدز یا سرطان روده منجر به شقاق غیر معمول خارج از ناحیه ذکر شده می شوند و می توانند بدون درد و غیر قابل درمان باشند.
درمان شقاق
در مراحل ابتدایی اگر بیماری مزمن نشده باشد می توان طبق نظر پزشک متخصص از پمادها و درمان های خانگی و دارویی استفاده کرد اما در صورت عدم موفقیت با توجه به نوع و حاد بودن بیماری، روش جراحی و یا لیزر درمانی پیشنهاد می شود. برای تعیین روش درمان شقاق حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه شود تا با انتخاب روش مناسب احتمال عود مجدد بیماری به حداقل برسد.
روش های درمان خانگی شقاق
- فیبر
- شیر
- آب میوه
- آلوئه ورا
- تخم کتان
- روغن زیتون
- روغن نارگیل
- سرکه سیب
- رعایت بهداشت
- نشستن در آب گرم
درمان شقاق با پماد
- پماد ام جی
- پماد آنتی فیشر
- پماد نیتروگلیسیرین (T.N)
- پماد دیلتیازم (مهار کننده کلسیم)
مزیت های لیزر درمانی شقاق
- لیزر بدون هیچگونه عوارضی می باشد
- این روش یک درمان سرپایی و بدون بیهوشی است
- انجام لیزر بدون درد و خونریزی و بدون نیاز به پانسمان می باشد
- در یک جلسه و توسط پزشک متخصص در کلینیک انجام می شود
- بیمار بعد از لیزر می تواند به زندگی عادی خود بازگردد و نیازی به بستری شدن ندارد
- به عنوان درمان قطعی شقاق شناخته می شود و احتمال عود مجدد بیماری بعد از آن نزدیک به صفر است
لیزر درمانی شقاق چه تفاوتی با جراحی دارد؟
جراحی شقاق با لیزر بدون بیهوشی و در کمتر از نیم ساعت انجام می شود و نیازی به بستری شدن، پانسمان زخم و مراقبت های بعد از جراحی سنتی ندارد.
دوره نقاهت بعد از لیزر چقدر است؟
بیمار بلافاصله بعد از لیزر مرخص می شود و می تواند به فعالیت های روزانه خود بپردازد اما رعایت یکسری نکات مراقبتی که پزشک توصیه می کند ضروری است.
نکات مهم در پیشگیری و درمان شقاق
- مصرف روزانه 8 لیوان آب
- درمان سریع اسهال یا یبوست
- اجتناب از رابطه جنسی مقعدی
- پرهیز از حمل و جابجایی اشیای سنگین
- اجتناب از نشستن و ایستادن به مدت طولانی
- رعایت بهداشت در کودکان و تعویض به موقع پوشک
- فعالیت بدنی و ورزش های سبک حداقل 30 دقیقه در طول روز
- اجتناب از ورزش های سنگین که فشار وارده به مقعد را افزایش می دهند مثل دوچرخه سواری و وزنه برداری
- پرهیز از غذاهای یبوست آور مثل برنج سفید، پنیر و سایر لبنیات، شکلات، مقدار زیاد گوشت قرمز و غذاهای سرخ شده
قبل از عمل شقاق چه کارهایی باید انجام دهیم؟
بیمار باید حتما پزشک مربوطه را در جریان داروهای مصرفی خود قرار دهد و مصرف داروهای رقیق کننده خون باید چند روز قبل از جراحی متوقف شود.
مراقبت های بعد از درمان شقاق
بعد از لیزر درمانی باید به نکات زیر نوجه زیادی شود:
- فعالیت و پیاده روی
- خشک کردن محل با دستمال نرم
- نشستن در آب گرم یا حمام سیتز
- عدم استفاده از شوینده های معطر
- رعایت تغذیه و مصرف کافی غذاهای فیبردار و مایعات
